:
| Updated On: 08-Oct-2025 @ 2:03 pm
ভাৰতৰ ডিজিটেল পেমেন্ট ব্যৱস্থাৰ ক্ষেত্ৰত এক গুৰুত্বপূর্ণ পদক্ষেপ হিচাপে, নেচনেল পেমেন্টছ কৰ্পৰেচন অৱ ইণ্ডিয়া (NPCI) আৰু ৰিজাৰ্ভ বেংক অৱ ইণ্ডিয়াই (RBI) ২০২৫ চনৰ গ্লোবেল ফিনটেক ফেষ্ট, মুম্বাইত একাধিক উদ্ভাৱনীমূলক পদক্ষেপ আৰম্ভ কৰিছে। এই পদক্ষেপসমূহ Unified Payments Interface (UPI) লেনদেনসমূহ অধিক নিৰাপদ, সুবিধাজনক আৰু অন্তৰ্ভুক্তিমূলক কৰিবলৈ লক্ষ্য কৰা হৈছে। এই উদ্যোগসমূহৰ মাজত মুখ্য হৈছে বায়োমেট্ৰিক আৰু ৱেয়াৰেবল চশমাৰ আধাৰত প্ৰমাণীকৰণ (authentication) ব্যৱস্থা।
নতুন বায়োমেট্ৰিক ব্যৱস্থাই ব্যৱহাৰকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ মুখ অথবা আঙুলিৰ ছাপ (fingerprint)ৰ দ্বাৰা UPI লেনদেন প্ৰমাণীকৰণ কৰিবলৈ সক্ষম কৰি তোলে। এই তথ্যসমূহ ব্যৱহাৰকাৰীৰ ডিভাইচতে সংৰক্ষিত থাকিব, যাৰ দ্বাৰা গোপনীয়তা আৰু নিৰাপত্তা নিশ্চিত কৰা হয়। এই ব্যৱস্থা পৰম্পৰাগত চাৰিখন বা ছয়খন সংখ্যাৰ UPI PINৰ বিকল্প হিচাপে প্ৰয়োগ হ’ব পাৰে, যাৰ দ্বাৰা লেনদেন প্ৰক্ৰিয়া অধিক সহজ আৰু নিৰাপদ হয়।
তদুপৰি, NPCIয়ে UPI Lite প্ৰণালী উদ্ভাৱন কৰিছে, যি ৱেয়াৰেবল স্মাৰ্ট চশমাৰ সৈতে সংযুক্ত। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে ব্যৱহাৰকাৰীসকলে স্বৰ-আদেশ (voice command)ৰ মাধ্যমে সৰু মূল্যৰ লেনদেন সম্পূৰ্ণকৈ হাত-মুক্ত (hands-free)ভাৱে কৰিব পাৰে। QR কোড স্কেনৰ সহায়ত লেনদেন সম্পূৰ্ণ হয়, যাৰ বাবে ফোন, PIN, বা স্পৰ্শৰ প্ৰয়োজন নাই। এই ব্যৱস্থা বিশেষকৈ যান্ত্ৰিকভাৱে সক্ৰিয় ব্যৱহাৰকাৰী আৰু শারীৰিক সীমাবদ্ধতা থকা ব্যক্তিসকলৰ বাবে সুবিধাজনক।
আন এক গুৰুত্বপূর্ণ বৈশিষ্ট্য হৈছে UPI-ত বহু-স্বাক্ষৰকাৰী (multi-signatory) একাউণ্টৰ প্ৰবর্তন। এই ব্যৱস্থাত পৰিয়াল বা ব্যৱসায়িক একাউণ্টৰ জয়েন্ট একাউণ্টহোল্ডাৰসকলে লেনদেন কৰিবলৈ এক বা একাধিক স্বাক্ষৰৰ অনুমোদন প্ৰয়োজন হয়। এই ব্যৱস্থা সমন্বয়িত একাউণ্ট ব্যৱস্থাপনাৰ ক্ষেত্ৰত সুবিধা আৰু স্বচ্ছতা প্ৰদান কৰে।
এই উদ্যোগসমূহ ভাৰতৰ আধান (Aadhaar) পৰিকাঠামোৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি চলে, য’ত নাগৰিকৰ আঙুলিৰ ছাপ, চকুৰ আইৰিছ আৰু মুখৰ তথ্য সংৰক্ষিত থাকে। এই বায়োমেট্ৰিক তথ্য UPI প্ৰমাণীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত সংহত কৰা হৈছে। যেতিয়া ব্যৱহাৰকাৰীয়ে লেনদেন আৰম্ভ কৰে, তেওঁলোকে আঙুলিৰ ছাপ স্কেন কৰি বা মুখৰ চিনাক্তকৰণৰ মাধ্যমে প্ৰমাণীকৰণ কৰিব পাৰে।
এই নতুন ব্যৱস্থা ঐচ্ছিক (optional), য’ত ব্যৱহাৰকাৰীসকলে পৰম্পৰাগত PIN ব্যৱহাৰ কৰা অব্যাহত ৰাখিব পাৰে বা বায়োমেট্ৰিক প্ৰমাণীকৰণলৈ সলনি কৰিব পাৰে। NPCIয়ে কয় যে প্ৰতিটো লেনদেন issuing bank দ্বাৰা স্বাধীনভাৱে শক্তিশালী ক্ৰিপ্টোগ্ৰাফিক পৰীক্ষাৰ মাধ্যমে যাচাই কৰা হ’ব।
এই ব্যৱস্থা বিশেষকৈ বয়স্ক নাগৰিক, গ্ৰামীণ ব্যৱহাৰকাৰী আৰু প্ৰথমবাৰৰ ডিজিটেল পেমেন্ট ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ বাবে সুবিধাজনক। আধান-সংযুক্ত মুখৰ প্ৰমাণীকৰণ ব্যৱস্থা নতুন ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে অনবোর্ডিংক দ্রুত আৰু সহজ কৰি তোলে।
সর্বমোটভাৱে, এই উদ্যোগসমূহ UPIৰ ক্ষেত্ৰত এক গুৰুত্বপূর্ণ মাইলষ্টোন। NPCIৰ লক্ষ্য হৈছে ডিজিটেল পেমেন্টবোৰ সহজ, নিৰাপদ আৰু সকলো ভাৰতীয়ৰ বাবে সুলভ কৰা। এই পদক্ষেপই ভাৰতৰ কেছলেছ অৰ্থনীতি আৰু ডিজিটেল অন্তৰ্ভুক্তিত এক শক্তিশালী ভূমিকা পালন কৰিব।