চন্দ্ৰযান-৫ অভিযান, ভাৰতৰ ISRO আৰু জাপানৰ JAXAৰ এক যৌথ প্ৰচেষ্টা, চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠৰ গভীৰ অন্বেষণ কৰাৰ উদ্দেশ্যে ৰচিত, বিশেষকৈ পানী আৰু বৰফৰ উপস্থিতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি। এই অভিযানটো LUPEX (Lunar Polar Exploration) হিচাপে জনাজাত, যি চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠ আৰু তলৰ পানী আৰু বৰফৰ অধ্যয়ন কৰিব। ২০২৭-২৮ চনৰ ভিতৰত জাপানৰ H3 ৰকেটযোগে উৎক্ষেপণৰ পৰিকল্পনা আছে।
বৰ্তমান, এই অভিযানৰ লেণ্ডাৰ (ISRO দ্বাৰা বিকাশ কৰা) আৰু ৰ’ভাৰ (JAXA দ্বাৰা নিৰ্মিত)ৰ প্ৰাথমিক নক্সা পৰ্যায় আৰম্ভ হ’বলৈ গৈছে। উপকৰণ নিৰ্বাচন সম্পূৰ্ণ হৈছে আৰু ইঞ্জিনীয়াৰিং মডেল পৰীক্ষা প্ৰায় শেষ। ৰ’ভাৰে চন্দ্ৰৰ পানীৰ উপস্তিত থকা অঞ্চলবোৰ বিচাৰি পোৱা, মাটি বা ৰেগলিথৰ পৰা নেমু নমুনা সংগ্ৰহ কৰি পানীৰ গুণগত মান আৰু পৰিমাণ বিশ্লেষণ কৰিব। সাতটা বৈজ্ঞানিক উপকৰণ থাকিব, যাৰ ভিতৰত কিছুমান ইউৰোপীয় স্পেছ এজেঞ্চি (ESA) আৰু NASA দ্বাৰা আগবঢ়োৱা হৈছে। ESA mass spectrometer আৰু NASA neutron spectrometers বিকাশ কৰি আছে, যিবোৰ এতিয়াও নক্সা পৰ্যায়ত আছে। এই যন্ত্ৰবোৰ ইন-সিটু (স্হলীয়) পৰীক্ষণত সহায় কৰে, যাৰ জৰিয়তে নমুনাৰ শক্তি আৰু ভৰ গণনা কৰি হাইড্ৰ’জেন আৰু অন্য উপাদানৰ গঠন বুজিবলৈ সহায় কৰে।
LUPEX প্ৰকল্প প্ৰৱন্ধক Asoh Daiয়ে কয় যে সাতটাৰ ভিতৰত এজন ডাঙৰ যন্ত্ৰত চাৰি ছেন্সৰ থাকিব, যাৰ ভিতৰত এজন ছেন্সৰ ISROয়ে আৰু তিনিটা JAXAয়ে বিকাশ কৰিছে। ৰ’ভাৰ চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠত নিৰ্দিষ্ট দূৰত্ব যাত্ৰা কৰিব পাৰে আৰু ২৫ ডিগ্ৰী পৰ্যন্ত ঢাল আৰোহন কৰিব পাৰিব। ৰ’ভাৰৰ বেটাৰীৰ চাৰ্জিং খুব জটিল, যাক নমুনা সংগ্ৰহৰ আগতে আৰু পাছত এবাৰ-এবাৰ চাৰ্জিং কৰিবৰ দৰে পৰিকল্পনা কৰা হৈছে।
এই অভিযান মাৰ্চত কেবিনেটে অনুমোদন দিলে, যি ভাৰতৰ চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফল দক্ষিণ মণ্ডলীত নরম অৱতৰণৰ এক বছৰৰ পাছত হ’ল। চন্দ্ৰযান-৪ এ নমুনা উভতি আনিবলৈ মনস্থ কৰি চন্দ্ৰৰ মাটিৰ সম্পৰ্কত অধিক অধ্যয়ন কৰিব, কিন্তু চন্দ্ৰযান-৫ মূলত পৃষ্ঠৰ অন্বেষণ আৰু ইন-সিটু পৰীক্ষণৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত। অভিযানৰ সময়সীমা প্ৰায় ৩.৫ মাহ (১০০ দিন) হ’ব, য’ত সফল হ’লে এ বছৰলৈ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰে।
চন্দ্ৰযান-৫ৰ লেণ্ডাৰ আৰু ৰ’ভাৰৰ ওজন ৬.৫ টন, ৰ’ভাৰৰ নিজস্ব ওজন ৩৫০ কিলোগ্ৰাম। নতুন দিল্লীত হোৱা গ্ল’বেল স্পেছ এক্সপ্লৰেচন সম্মিলনত ISROৰ চেৰেমেন ভি. নাৰায়ণন এই অভিযানৰ সময়সীমা আৰু লক্ষ্য পুনৰ নিশ্চিত কৰিলে।
এই অভিযানৰ সফলতা ISRO আৰু JAXAৰ মাজত নিখুঁত সহযোগীতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। বৰ্তমানে JAXAৰ এটা দল বেংগালুৰুৰ ISRO মুখ্য কাৰ্যালয়ত গৈ আলোচনা চলাই আছে।
সার্বিকভাৱে, চন্দ্ৰযান-৫ চন্দ্ৰৰ ধ্রুবীয় অঞ্চলসমূহত পানী আৰু বৰফৰ বিৱৰণী অধ্যয়নৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ। এই অভিযান ভবিষ্যতত চন্দ্ৰত টেকসই বাসগৃহ নিৰ্মাণ আৰু বৈজ্ঞানিক বুজাবুজিত সহায় কৰিব। অভিযানটোৱে উন্নত বৈজ্ঞানিক যন্ত্ৰ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা আৰু উদ্ভাৱনী অভিযান্ত্ৰণ সংমিশ্ৰণ কৰি চন্দ্ৰৰ ধ্রুবীয় অঞ্চলৰ বিষয়ে নতুন জ্ঞান উন্মোচন কৰিব।