চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি শি জিনপিঙে ২০২৫ চনৰ জুন মাহৰ ১৭ তাৰিখে কাজাখস্তানলৈ আহে, দ্বিতীয়খন চীন–মধ্য এছিয়া শিখৰ বৈঠকত অংশ গ্ৰহণ কৰিবলৈ, যি এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কূটনৈতিক বৈঠক আৰু চীনৰ মধ্য এছিয়াৰ সৈতে কৌশলগত আৰু অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্ক গভীৰ কৰাৰ লক্ষ্যৰে অনুষ্ঠিত হৈছে। এই বৈঠকখন কাজাখস্তানৰ ৰাজধানী আস্তানাত অনুষ্ঠিত হৈছে, আৰু তাত কাজাখস্তান, কিৰ্গিজস্তান, তাজিকিস্তান, তুৰ্কমেনিস্তান আৰু উজবেকিস্তানৰ ৰাষ্ট্ৰপ্ৰধানসকলেও অংশ গ্ৰহণ কৰিছে।
বিশ্ব ৰাজনৈতিক শক্তি সমীকৰণ পৰিবৰ্তনৰ মাজত, আৰু বিশেষকৈ ইজ্ৰায়েল-ইৰান সংঘাতৰ ফলত উত্তপ্ত পৰিস্থিতিৰ সময়ত, এই বৈঠকখনৰ সময় আৰু স্থান দুয়োটাই অতিশয় গুৰুত্বপূৰ্ণ। এইখন প্ৰথমবাৰ, যেতিয়া মধ্য এছিয়াৰ পাঁচখন দেশ একেলগ হৈ নিজৰ অঞ্চলত আন এখন ৰাষ্ট্ৰৰ নেতাৰ সৈতে শিখৰ বৈঠক অনুষ্ঠিত কৰিছে।
চীন–মধ্য এছিয়া সম্পৰ্কৰ গুৰুত্বটো উল্লেখ কৰি, শি জিনপিঙে কাজাখ ৰাষ্ট্ৰপতি কাসিম-জোমাৰ্ট টোকায়েভৰ সৈতে দেখা কৰে। টোকায়েভ চীনত ৰাষ্ট্ৰদূত আছিল আৰু মেণ্ডাৰিন ভাষাত দক্ষ। এই বৈঠকত শিয়ে মুখ্য ভাষণ প্ৰদান কৰাৰ লগতে, অঞ্চলটোৰ স্থিতি, কৌশলগত সম্পৰ্ক, আৰু দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰে।
চীন-মধ্য এছিয়া সম্পৰ্কৰ গুণগত দিশটো ব্যাখ্যা কৰি, **শ্যাংহাই ইন্স্টিটিউটছ ফৰ ইন্টাৰনেচনেল ষ্টাডিজ (SIIS)**ৰ ৰিসাৰ্চ ফেলো ঝাও লংয়ে কয়, এই অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদ আৰু চীনৰ বজাৰ, প্ৰযুক্তি আৰু পৰিকাঠামো অভিজ্ঞতাৰ সংমিশ্ৰণে দুয়োপক্ষক লাভ জনায়। চীনৰ সহায়ত, মধ্য এছিয়া দেশসমূহে স্থিতিশীলতা বৃদ্ধি, অৰ্থনৈতিক আধুনিকীকৰণ আৰু কূটনৈতিক বিকল্প বিচাৰি পায়।
চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰণালয়ৰ মুখপাত্ৰ লিন জিয়ানয়ে কয়, এই চীন–মধ্য এছিয়া ব্যৱস্থাটো ছয়টা দেশৰ পৰস্পৰীয় সমঝতাৰ ওপৰত আধাৰিত, যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে উচ্চ গুণগত বিকাশ আৰু স্থিতিশীলতা ৰক্ষা। ২০২৩ চনত চীন এই শিখৰ বৈঠক প্ৰথম বাৰ আয়োজন কৰাৰ পৰা সম্পৰ্ক এক নতুন যুগলৈ আগবাঢ়িছে বুলি তেওঁ উল্লেখ কৰে।
C5+1 গঠনৰ বিষয়ে, যাক ৫টা মধ্য এছিয়া দেশ আৰু এখন বৈশ্বিক শক্তিৰ সমন্বয় হিচাপে ধৰা হয়, লিন জিয়ান আৰু অন্যান্য বিশেষজ্ঞসকলে কয়, ২০১৫ চনত বাৰাক ওবামাৰ নেতৃত্বত এই ধাৰণাটো আৰম্ভ হৈছিল যদিও সেয়া বিদেশ মন্ত্ৰীসকলৰ পৰ্যায়ত আছিল। ২০২৩ চনত চীনে শিখৰ বৈঠক আয়োজন কৰে আৰু তাৰ পিছতে জো বাইডেনে UNGAৰ সময়ত সেই দেশসমূহৰ নেতাসকলৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।
চলমান মার্কিন ৰাষ্ট্ৰপতি ডোনাল্ড ট্ৰাম্পৰ ১০% শুল্কনীতি (কাজাখস্তানত আৰম্ভত ২৭%)ৰ ফলত অঞ্চলটোত আমেৰিকাৰ প্ৰভাৱ কমি আহিছে। চীনে এই সুযোগত নিজকে বিশ্বস্ত সহযোগী হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিছে। চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ৱাং ইয়ে কয়, আমেৰিকাৰ একপক্ষীয়তা, বাণিজ্য সুৰক্ষা নীতি আৰু বিশ্ব বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ অবক্ষয়ে বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ ওপৰত কুপ্ৰভাৱ পেলাইছে।
সাৰাংশত, এই শিখৰ বৈঠকটো চীনৰ মধ্য এছিয়াত কৌশলগত প্রভাৱ বৃদ্ধি, আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু ৰাছিয়াৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতাৰ এক অংশ হিচাপে দেখা গৈছে।
