পৰিবেশ মন্ত্ৰালয়ৰ সংস্থাই ব্যাঘ্ৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত মানুহ-ব্যাঘ্ৰ সংঘাত পৰিচালনাৰ বাবে অৰ্থ অনুদানৰ অনুমোদন প্ৰদান কৰিছে

দেশৰ কিছুমান বন বিভাগত সঘনাই ঘটিছে মানুহ-বাঘ সংঘাত। এই পৰিপ্ৰেক্ষিতত পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন মন্ত্ৰণালয়ে ‘টাইগাৰছ আউটছাইড অৱ টাইগাৰ ৰিজাৰ্ভছ’ নামৰ এখন পাইলট আঁচনিত আৰ্থিক অনুদানৰ অনুমোদন জনাইছে। এই আঁচনিখনে সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত থকা বাঘবোৰৰ সৈতে সংঘাত সঠিকভাৱে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ উন্নত পৰ্যবেক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰিব।

ৰাষ্ট্ৰীয় CAMPA (Compensatory Afforestation Fund Management and Planning Authority)-ই পাইলট ৰূপত এই আঁচনি এক বছৰৰ বাবে চলাবলৈ অনুমোদন দিছে। প্ৰাথমিকভাৱে চিনাক্ত কৰা ১০খন ৰাজ্যৰ ৮০টা বন বিভাগত এই আঁচনি আৰম্ভ হ’ব, য'ত মানুহ-বাঘ সংঘাতৰ ঘটনা সঘনাই ঘটে। এই আঁচনিত বাঘ আৰু অন্যান্য হিংস্ৰ প্ৰাণীৰ সুৰক্ষা, প্ৰযুক্তিৰ সহায়ত বন কৰ্মচাৰী সকলক সক্ষম কৰা, নাগৰিক সমাজ আৰু পশু চিকিৎসক সকলৰ সৈতে সহযোগিতা আৰু শিকাৰ প্ৰজাতিৰ সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা কৰা হ’ব।

এই আঁচনি ৰাজ্য বন বিভাগৰ মুখ্য বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষকৰ দ্বাৰা National Tiger Conservation Authority (NTCA)-ৰ সহযোগত বাস্তৱায়িত হ’ব। NTCA এতিয়াও প্ৰাৰম্ভিক ৰূপত অন্তর্ভুক্ত বন আৰু বন্যপ্ৰাণ বিভাগৰ তালিকা চূড়ান্ত কৰি আছে। CAMPA-ৰ কাৰ্যনির্বাহী সমিতিয়ে NTCA-ক আঁচনিৰ বাবে বছৰভিত্তিক বিত্তীয় অনুমান দাখিল কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছে। আঁচনিৰ মুঠ খৰচ ২০২৬-২৭ পৰ্যন্ত ₹৮৮ কোটি ধৰা হৈছে। এই আঁচনি ২০২৪ চনৰ ৩ মাৰ্চ তাৰিখে অনুষ্ঠিত ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী বোৰ্ডৰ বৈঠকত, য’ত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে সভাপতিত্ব কৰিছিল, তাত প্রথমে ঘোষণা কৰা হৈছিল।

CAMPA কৰ্তৃপক্ষই বনভূমি বিকল্প কাৰ্যকলাপৰ বাবে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ বাবদ সংগৃহীত ক্ষতিপূৰণমূলক বনায়নৰ ধন পৰিচালনা কৰে। এই ফাণ্ডে Great Indian Bustard Recovery Project আৰু Project Cheetahৰ দৰে অন্যান্য বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ আঁচনিতো অৰ্থায়ন কৰিছে।

টাইগাৰ ৰিজাৰ্ভৰ বাহিৰত থকা প্ৰায় ৩০% বাঘে মানুহ বসবাস কৰা অঞ্চলত গৰু-চাগলী আদিৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰে, যাৰ ফলত সংঘাতৰ আশংকা বাঢ়ে। তদুপৰি, এই বাঘবোৰে অন্যান্য হিংস্ৰ প্ৰাণী যেনে চিতাবাঘক অৰণ্যৰ বাহিৰলৈ ঠেলি দিয়াৰ ফলত সংঘাতৰ আশংকা আৰু বৃদ্ধি পায়। ২০২০-২০২৪ কালছোৱাত বাঘৰ সৈতে সংঘাতত ৩৮২ জন লোকৰ মৃত্যু ঘটিছে, য’ত কেৱল ২০২২ চনতেই ১১১ জন লোক প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল।

দেৰাদূনৰ ৱাইল্ডলাইফ ইন্সটিটিউট অৱ ইণ্ডিয়াত অনুষ্ঠিত 'India Conservation Conference'-ত কেন্দ্ৰীয় পৰিৱেশ মন্ত্ৰী ভূপেন্দ্ৰ যাদৱে কৈছিল, “মানুহ-প্ৰাণী সংঘাত এটা ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান। মই দুদিন আগতে দুধৱালৈ গৈছিলোঁ আৰু তাত এই সমস্যা দেখি আহিছোঁ — মানুহ-প্ৰাণী সংঘাত আৰু বাঘৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত উপস্থিতি। আমি টাডোবা, দুধৱা, কাবিনি, ৰণথমবোৰতো এই সমস্যাবোৰ দেখি থাকোঁ। আমি ভবিষ্যতে এই ক্ষেত্ৰত কাম কৰিম।”

এই আঁচনিৰ লক্ষ্য হৈছে — সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰতো বাঘবোৰৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰা আৰু মানুহ-বাঘ সংঘাত হ্ৰাস কৰা।